بررسی گرافیک نقوش دست بافته های کردستان ایران بعد از اسلام

چکیده پژوهش حاضر تلاشی است برای معرفی و آشنایی با گذشته، فرهنگ و موقعیت منطقه کردستان و در حد نیاز ارائه هنر بومی صنایع دستی این استان است. این پژوهش ارائه مختصری از بررسی و تحقیقات میدانی ، مطالعه ای و مشاهدات آثار هنری دست بافته های استان است و تلاش دارد که ظرفیتی برای کشف و حفظ آثار دست بافته های کردستان ایجاد کند.در این بین سعی شده است در حد توان اطلاعات لازم برای کسب نتیجه مطلوب این پژوهش جمع آوری شود. روش تحقیق در این پژوهش به شیوه توصیفی و تحلیلی است. بنابه محدودیت زمانی و کمبود امکانات، بررسی تمامی دست بافته های استان مقدور نبوده است، به همین خاطر برآن شدم که شناخته ترین و نمونه جامع تری از دست بافته های استان را مورد بررسی قرار دهم و نتایج آن هم بی ارتباط با دیگر دست بافت های استان نباشد. در این پژوهش تلاش شده است که تعدادی شاید کمتر اما نمونه هایی رایج تر ازگلیم کردستان را از لحاظ ساختاری و فرمی مورد کنکاش قرار دهیم؛ برای این کار لازم به بازسازی گرافیکی نمونه ها به شیوه ای کاملاً مشابه به نمونه اصلی بود. 10 نمونه از گلیم های استان شامل دو منطقه بیجار و سنندج(سنه) شناسایی و هر یک جداگانه با روش لایه برداری تصویر مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه نقش مایه تمامی گلیم ها بررسی و در جداول جداگانه و طبقه بندی شده ارائه شده اند. سپس کلیه نقوش گلیم دو منطقه باهم مقایسه شد تا به نتایج کلی و قابل قبولی در ارتباط با بافت تصویری گلیم کردستان دست یابم. نتایج بدست آمده از این پژوهش بازگوکننده سادگی و بی پیرایگی مردم این منطقه است. نقوش ساده و هندسی و گاه منظم و نامنظم، هنری که بر پایه اشکال ساده و خطوطی شکسته و در مواردی نیز اندام وار ولی کاملاً ساده شده نقش پردازی شده است، با الهام از طبیعت و اعتقادات و باورهای خود شکل گرفته است. این نقوش با رنگ هایی که از محیط اطراف تهیه کرده اند رنگ پردازی شده اند. انعکاس هیجان و شادی و جنب و جوش درونی که در این دست بافته ها، به عنوان رفع نیازهای روزانه استفاده می شوند، به نمایش درآمده اند. واژگان کلیدی: کردستان، دست بافته، نقش مایه های گلیم بیجار، نقش مایه های گلیم سنه